Бага ангиа би хотын захын сургуульд дүүргэсэн ч суралцах хугацааны туршид тооны хичээлдээ муугүй байсан учир хотын төв рүү “Физик, математикийн гүнзгийрүүлсэн сургалттай” сургуульд суралцах шалгалт өгч тэнцсэн нь миний амьдралд нэг шинэ ертөнцийг нээсэн алхам болсон юм. Түүнээс өмнө байсан өөр хоёр том ертөнц нь ном, уран сайхны кино байлаа. Уншсан ном, үзсэн уран сайхны киноныхоо гол дүрд өөрийгөө орлуулан тоглож мөрөөдөөд, адал явдалт кино, зохиолынхоо гол баатар нь болсон мэтээр төсөөлдөг байв. Дээр дурдсан сүүлд нээгдсэн ертөнц надад өмнө шигээ дахин нөлөөлсөн үү яасан, дунд сургуулиа төгсөх үед би цөмийн инженер болох хүсэлтэй боллоо. Энэ чиглэлээрээ Японд суралцах тэтгэлэг ч судалж үзэв, ер нь болмоор. Гэтэл нэг өдөр ээж маань “Монголын Цагдаагийн академи сонсогчдоосоо сонгон шалгаруулж, Орос, Турк улсуудад сургаж байгаа юм байна. Чи ер нь ямар мэргэжилтэй болох гээд байна вэ?” гэв. Бага ангийн сурагч ахуй цагийн өнөө мөрөөдөл маань бодит явдал болон хэрэгжих боломж олдож байгаа мэт л санагдсан. Гэхдээ цөмийн инженерээ бас хаячихаж чаддаггүй. Ёстой л нөгөө пуужин Баяраагийн надад хоёр зам байсан гэдэг шиг л…
Ингээд би 3 хичээлээр элсэлтийн ерөнхий шалгалт өгсөн нь математик, физик, нийгмийн ухаан байлаа. Авсан оноогоороо МУИС-ийн Физикийн сургуульд хувиар авахаар бүртгүүлчихэв. Физикийн шалгалт дээрээ 80 гаран хувийн гүйцэтгэлтэй 800 оноотой байсан санагдаж байна. Тийм болохоор хүссэн ангиа авчихаж болмоор л санагдаж байсныг нуух юун. Нөгөө талд очоод бас Цагдаагийн академид бүртгүүлэв. МУИС-д бүртгүүлэхээс л олон төрлийн бичиг баримт бүрдүүлж, эрүүл мэндийн үзлэгээр орсон. Шалгуурт нь бие бялдарын шалгалт бас багтаж байсан юм. Спортод эвсэл муутай ч дугуй их унадаг байсны ачаар гүйхдээ гайгүй болохоор тэнцчихнэ дээ гэсэн итгэл тэр үед байсан. Цагдаагийн академи дээр бие бялдарын шалгалтуудаа өгөөд, хамгийн сүүлд нь 3000 метрт гүйхээр гарааны зурвасруу явж байх үед МУИС-ийн Физикийн сургуулийн хуваарь сонголт болох цаг дөхөөд байлаа. Эндээ гялс гүйчихээд л МУИС-руу явая даа гэсэн бодолтой гараан дээр очсон юмдаг. Ямар ч л байсан 3000 метрт 10 мин 40 сек гүйж, 9-р байранд орж байсан санагдаж байна. Гүйлтээ дуусгаад МУИС дээр ирэхэд өнөөх хуваарь сонголтууд нь дууссан байсан юм. Ингээд л эргэлт буцалтгүй ганцхан замтай болсон нь заяа төөрөг гэлтэй.
Цагдаагийн академид нэг жил сурах хугацаанд сургуульдаа их хайртай болсоон. Гэхдээ л мөрдөн байцаагч гэдэг хүн Артур Конан Дойлын зохиол дээр гардаг “Шерлок Холмс” шиг л байдаг гэж бодож явсан маань харин эндүүрэл байсан юм. Нэгдүгээр курсээ төгсөх дөхөхөд ОХУ, Турк явах сонсогчдыг шалгаруулах шалгалт эхэллээ. Бялдарын шалгалтыг академид сурч байсан болохоор төвөггүй давсан. Бас монгол хэлний шалгалт буюу эсээ бичих хэрэгтэй байв. Ганц таалагдаагүй зүйл нь гурван багш дүгнэж байсан ба надад дүн тавьсан багш л минийг эсээг уншиж, нөгөө хоёр нь уншихгүй байгаад байв. Хэрвээ үлдсэн хоёр багшийн аль нэг нь уншсан бол тэдэнд илүү таалагдах ч байсан юм билүү, хэн мэдлээ. Монгол хэлний энгийн дүрэм дээр алдахгүй нь л мэдээж юм чинь агуулга утга санааг нь давхар харах нь мэдээж. Гэтэл миний сэтгэлгээ миний эсээг уншиж буй хүнийхээс өөр бол ямар үнэлгээ авах вэ гэдэг сонин. Энэ бол нэг талаараа бидний сонгон шалгаруулалт гэдэг зүйлийг зөв явуулж, зөв дүгнэж сураагүй монгол арга барил. Дараагийн нэг шалгалт нь орос хэл байсан. Шалгалтанд бэлтгэж, өмнө жилийн шалгалтыг судалсан байснаа ашиглаад 10 сэдвээр эсээ орос хэлний багшаар бичүүлж, өнөөхөө цээжлэн ярианы шалгалт өгсөн юм даа. Багшийнхаа асуултыг ойлгочиход л цээжилсэн эсээгээ ярина гэсэн үг. Орост ирээд хэсэг хугацаа өнгөрсний дараагаар л тэр үед чухам юу цээжилсэн байснаа ойлгосон юмдаг. Энэхүү шалгалтын дараагаар сэтгэл зүйн сорил өгсөн. Найз охин байгаа юу? Шашин шүтдэг үү? гэж асуусан хоёр асуултыг л тод санаж байна.
Ингээд шалгалтын дүн гарахад 5 сонсогчийн хамт Москва хотод хувиарлагдсан байсан. Сургуулийн урилга, виз гээд бүх л асуудлыг ЦЕГ-аас хариуцаж нэг л өдөр явах болсондоо. Галт тэрэгний хаалга хаагдахад хэзээ эргэж ирэхээ ч мэдэхгүй, ямар газар очихоо ч мэдэхгүй, очих газрынхаа хэлийг ч мэдэхгүй, очоод яана даа гэдэг бодол зурс хийж билээ.
Одоо миний энд суралцаж буй сургуулийн хувьд сургалтын хөтөлбөр, сургалтын орчин нөхцөл, багш нарын баг бол үнэхээр сайн. Сайн багш бол онолын мэдлэг олгоод зогсохгүй, хувь хүний төлөвшилд асар их нөлөөтэй билээ. Жишээ нь, Монголд дадлага хийх хугацаандаа өглөө нь нэг өрөөнд суугаад, хохирлоо хэдэн төгрөгөөр, хэзээ барагдуулахаа яриад сууж байсан хохирогч, сэжигтэн хоёрыг орой нь таньж олуулах ажиллагаанд оролцуулж байхыг харав. Харин энэ сургуульд маань таньж олуулах ажиллагааны тухайд эхний ээлжинд лекц, семинар ороод үргэлжлүүлээд бүхэл бүтэн хичээлийн 3 пар цаг гаргаж, түүнийг хэрхэн гүйцэтгэх тухай сургалтын тоглолт зохион байгуулдаг. Лекц, семинар дээр олж авсан мэдлэгээрээ сонсогч нар таньж олуулах ажиллагааг хийж үзүүлсний дараагаар тоглолтонд оролцоогүй ажигласан сонсогчдоор шүүмж хэлэлцүүлж, дараагаар нь багш алдаатай хэсгүүдийг тайлбарлаж, тоглолтонд оролцоогүй сонсогчдыг хамруулж дахин хийж үзүүлнэ. Ингэхдээ сонсогч бүрт даалгавар өгч үүсч болох бүх нөхцөл байдлыг харуулахыг зорьдог. Энэ нь олны дунд ороод урсгалаар явах биш чамайг сурахаас өөр аргагүй байдалд хүргэдэг гэж хэлж болох юм.
Энд анх ирсэн хойноо сарын хугацаанд орос хэл үзээд хичээлүүд орж эхэлсэн. Нэг давуу тал маань орос хэл дээр үзээд байгаа хичээлээ өмнө нь монгол хэл дээр үзэж байсанд байсан юм. Орос хэл сайтай бусад орны оюутнууд юу ярьж байгаагаа ойлгохгүй, цээжилсэн хариултаа нэг удаа хариулж дараа нь шалгалт авахад тааруу дүн үзүүлж байхад миний хувьд нэг удаа хэлний бэрхшээлээс болж тааруу хариулсан ч шалгалт авахад нэгэнт ойлгосон зүйл учраас гайгүй үнэлгээ авч байлаа. Монголдоо сурчихаад гадаадад үргэлжлүүлж сурах нь Монголын дутагдалтай талыг, тухайн орны давуу талтай харьцуулах бүрэн боломжтой санагддаг.
Бичвэрийг Lawstudent.mn блогийн уншигч
Comments