Монголын Хуульчдын холбооноос зохион байгуулах Хуульчийн мэргэжлийн шалгалт удахгүй болох гэж байгаатай холбогдуулан зарим хуульчдаас тэд энэхүү шалгалтанд хэрхэн бэлтгэж байсан талаарх зөвлөгөө, мэдээллийг авсан юм. Шалгалтанд орохоор бэлтгэж буй эрх зүйч нарт эдгээр зөвлөгөө, мэдээлэл ямар нэг шинэ сэдэл, санаа өгч чадна хэмээн найдаж байна. Бүгдэд нь амжилт хүсье!
Хууль зүйн сургуульд 4-5 жил суралцсан, 2-3 жил мэргэжлийн дадлага хийсэн эрх зүйчдийн хувьд хуульчийн шалгалтанд хангалттай бэлтгэгдсэн байдаг гэж үзэж болно. Харин нэг гол зүйл бол шалгалтын үеийн сэтгэл зүйгээ бэлдэх нь илүү чухал санагддаг. Шалгалтын үргэлжлэх цагт тохируулан цагаа хуваарилах, шалгалтын програм хангамжтай ажиллах, удаан суухтай холбоотойгоор идэх, уух зүйлээ зөв сонгоход мөн анхаарах хэрэгтэй. Түүнчлэн нэвтрэх үгээ мартах, компьютерыг санамсаргүйгээр унтраах зэргээс сэргийлэх нь чухал. Асуудал гарсан үед Шалгалтын зохион байгуулагчдад даруй мэдэгдэж, зохих тусламж авах хэрэгтэй. Гол зүйл бол шалгалтын зааврыг бүрэн уншиж, зөв ойлгон ягштал мөрдөх явдал юм. Тайван байх л хэрэгтэй.
2006 болон 2015 онуудад хуульчийн сонгон шалгаруулалтад орж, тэнцэж байсан. Тест, Бодлого гэдэг хоёр үе шатанд дараах ялгаатай арга барилаар бэлтгэсэн.
(1) Тест: Тестийн тухайд үндсэн хуулийн, захиргааны, иргэний болон эрүүгийн эрх зүй гэж ангилан судлахаас илүүтэйгээр материаллаг ба процессийн эрх зүй гэдэг талаас төвлөрч бэлтгэсэн. Учир нь Материаллаг эрх зүйн хувьд (1) харьцангуй түлхүү судлагддаг, (2) хууль зүйн суурь зарчмууд нь салбар эрх зүй харгалзахгүйгээр нийтлэг, (3) логик сэтгэлгээ, учир шалтгааныг задлах чадвар сайтай хүний хувьд материаллаг эрх зүйн асуулт нь хялбар байх талтай.
Харин процессийн эрх зүйн хувьд ялгаатай зарчим, тусгай зохицуулалт, харилцан адилгүй хугацаа, үе шатууд салбар эрх зүй бүрт өөрөөр хуульчлагдсан байдаг тул материаллаг эрх зүйн асуулттай харьцуулахад төвөгтэй байдаг. Иймд өөрийн давуу болон сул талаа мэдэрч, сул тал дээрээ илүү ажиллах нь зүйтэй болно.
(2) Бодлого: Бодлогын хувьд хууль зүйн үндэслэлийг зөв тодорхойлж болох ч шалгагч багшид ойлгуулах гэдэг бол хамгийн чухал чадвар юм. Тиймээс бодлого бодох аргачлалыг мөрдөхийн зэрэгцээ өгүүлбэрийн бүтцэд илүү анхаарах нь зөв. Энгийн, олон тоо хэрэглээгүй, тэмдэг нэр бага ашигласан болон үгүйсгэл хэрэглээгүй өгүүлбэрээр өөрийн үндэслэлээ ойлгомжтой бичих шаардлагатай.
Иргэн, эрүү болон захиргааны салбарт мэргэшсэн хуульч нарт өөрийн тодорхой тохиолдлыг шийдвэрлэсэн бодолтыг уншуулж зөвлөгөө авах нь хэрэглээ болон хууль зүйн бичилт талаасаа чухал ач холбогдолтой.
Та бүхэн хуульчийн сонгон шалгаруулалтаа амжилттай давж, цаашид цэгц ажиллана гэдэг итгэлтэй байна.
Хуульчийн шалгалт хэрхэн амжилттай өгөх тухай бодож байгаа хүмүүст зорилготой байх, эртнээс бэлдэх, өөрийн дутагдалтай тал дээр сайн ажиллах хэрэгтэй гэж зөвлөмөөр байна.
Би 2016 онд хуульчийн шалгалтаа өгсөн. Шалгалтад нийт 1325 эрх зүйч оролцсоноос би хамгийн өндөр оноог нь авсан. Энэ маань миний хувьд гэнэтийн, тохиолдлын зүйл байгаагүй. Би хуульчийн шалгалт өгөхөөс 2 жилийн өмнөөс хамгийн өндөр оноо авах тухай бодож эхэлсэн. Хэсэг хугацаа өнгөрөхөд миний зорилго болж, хамгийн өндөр оноо авахыг чин сэтгэлээсээ хүсэх болсон. Хэрвээ шалгалтад оролцогчид дундаас 2 дахь өндөр оноог авсан бол сэтгэл маань гонсойхыг мэдэж байлаа. Ингэж өөрийн зорилгоо болгосны ачаар шалгалтад сайн бэлдэх урам зориг, хүч цаанаасаа л гарч байсан юм. Хэрвээ шалгалтаа амжилттай өгье гэвэл аль болох том зорилго тавих нь зөв гэж зөвлөх байна.
Дараагийн чухал зүйл бол эртнээс бэлдэх явдал. Заавал шалгалтын ном хэвлэгдэхийг хүлээх хэрэггүй. Өмнөх жилийн шалгалтын номыг авч бэлдэж байх хэрэгтэй.
Мөн шалгалтад бэлдэх гэж биш өөрийн мэдлэгээ сайжруулах гэж ном их уншдаг, хуулиудыг судалдаг байсан маань тус шалгалтыг амжилттай өгөхөд нөлөөлсөн гэж боддог.
Эцэст нь, өөрийн сул тал дээр сайн ажиллахыг зөвлөх байна. Би тест өгөх, тогтооход сайн биш болхоор тэр талаар их анхаарсан. Шалгалтын бэлтгэлийн 99 хувийг тестийн бэлтгэл эзэлсэн гэхэд болно. Хэрэв та бодлого бодох талаар төдийлөн сайн биш бол тэр тал дээр эртнээс бэлдэх нь чухал.
Хуульчийн шалгалтандаа хэрхэн бэлтгэсэн бэ гэж үү? Ер нь бол шалгалтыг хуулиас л авах учраас хуулиа маш сайн унших ёстой. Мэдээж бүх хуулийг биш гэхэд захиргаа, эрүү, иргэн гэж дагнаж, кодекс болж гарсан хуулиудаа харчихад ер нь бол хана нь тэр байдаг гэж боддог. Миний хувьд 2012 онд хуульчийн сонгонд орж байсан. Тэр жил сонгонд зориулж хуулийн эмхэтгэл гарч байсан болохоор ер нь амар талдаа байсан гэхэд болно. Хуулийг сайн уншсан, ойлгосон байхад тест бол ер нь их гайгүй гараад ирэх байх. Бодлого бодоход хүртэл уншсан хууль чинь хэрэг болдог. Уг нь Legal info сайтаас хууль харах биш, бичмэл хууль харж, уншиж байвал илүү тогтоогддог юм. Хууль зүйн үндэсний хүрээлэнгээс хуульчийн мэргэжлийн шалгалтанд зориулж сургалт хийдэг байгаа. Тэр сургалтын хамгийн сүүлийн өдрийн ээлжинд суувал их зүгээр. Жишээ нь тухайн өдөр жишээ болгож авсан бодлоготой адил төстэй бодлогууд, эсвэл зарим тохиолдолд яг тэр бодлого нь шалгалтанд ирдэг.
Миний туршлагаар, би хуульчийн сонгон шалгаруулалтанд орохын тулд 21 хоногийн турш идэвхитэй бэлтгэсэн ба ингэхдээ үндсэн ажлаасаа ээлжийн амралтаа авсан. Юун түрүүнд салбарын гол гэсэн 50 орчим хуулийг ялгаж, уншина. Дараагаар нь Хуульчийн мэргэжлийн шалгалтын жишиг сорилгын хураамж дээр бүтэн ажиллаад, үлдсэн хугацаанд нь буюу надад байснаар ойролцоогоор 7 хоног бодлогын ном болон шүүхийн шийдвэрүүд дээр сууж, ажилласан. Мэдээж хэрэг дээр дурдсан үе шат бүрт өөрийгөө шалгаж, сорьж байх нь чухал юм.
Дээрх тус бүрийн зөвлөгөөг бичиж ирүүлсэн нэр бүхий хуульч нарт бүгдэд нь баярлалаа.