Ментор гэж ямарваа нэгэн салбарт туршлага багатай эсвэл шинэ, залуу улсуудад/төгсөгчдөд тодорхой хугацаанд мэргэжлийн туслалцаа үзүүлдэг, зөвлөж, зааварладаг хүнийг хэлдэг болно. Ментор тань таны багш байж болно, найз нөхөд, ах, эгч тань, ажлын газрын хүн гээд хэн ч байж болно.
Хуулийн сургуулиа төгсөх цаг, хором мөч бүр ойртох тусам та эрх зүйн талаар ихийг мэддэг хэмээн бодох авч, практик дээр гараад хэрхэн ажиллах талаар ойлголт дутмаг болохоо анзаарч эхэлнэ. Та 4 жилийн турш эрх зүйн онол, ойлголтыг судалж ирсэн. Яахав дундуур нь нэмэлт сургалтанд суусан, дадлага хийсэн байж болох. Гэвч, нэг үнэн зүйл юу вэ гэвэл, та сургуульд байхдаа хэрхэн хуульч болох талаар заалгаагүй явдал юм. Таныг хуулийн сургуулиа төгсчихсөн хэмээн бодоё, гэсэн ч бүхнийг мэддэг юм шиг царайлсаар явах уу? Та мэддэггүйгээ мэддэг болохоо хүлээн зөвшөөрч, ажлын байранд ахиж дэвших байсан өчнөөн боломжоо үүнээс үүдэж алдсан байж болохоо хүлээн зөвшөөрөх үү? Танд тусламж хэрэгтэй байна уу?
Асуултын хариулт ерөнхийдөө мэдээний гарчигт тусгалаа олсон байна. Хуулийн салбарт яг юу хийгээд байгаагаа мэдэхгүй, хэн болох гээд байгаагаа мэдэхгүй байвал та энэ талаар хэн нэгэнтэй ярилцаж, зөвлөгөө авах хэрэгтэй. Цаашлаад, өгсөн зөвлөгөөг нь өөрийн амьдралд хэрэгжүүлж, амжилттай хуульчийн зан байдал, шинж чанарыг дадал, зуршил болгон авч үлдэх хэрэгтэй юм.
Ингэхийн тулд танд эхлээд ментор хэрэгтэй. Гэхдээ зөв ментор шүү.
МЕНТОР СОНГОХ НЬ
Ментор сонгох гэдэг нь таны юу хийхийг зааж, тушаахаас илүүтэй танд үлгэр жишээ болохуйц, таныг зөв замруу чиглүүлж өгөх нэгний тухай ойлголт юм. Шинэхэн эрх зүйчийн хувьд та өөрөө хэн гэдэг ямар хуульч шиг болохыг хүсч байна, эндээс эхэлж сонголтоо хийх хэрэгтэй. Ямар хүнийг ментороо болгохыг хүсч байна, эргэцүүлэн бод, хамгийн багадаа 1 хүн таны толгойд байж л таарна. Гэхдээ сонголт хийх нь “Би түүнийг хүсч байна” гэж хэлэхээс арай давсан түвшний үйл ажиллагаа байх юм шүү. Менторын харилцаанд 2 тал оролцох тул юун түрүүнд талууд энэ талаар ойлголцож, хэдий хэмжээний цаг хугацааг энэхүү харилцаанд зарцуулж байх вэ зэргийг тохирсон байх хэрэгтэй болно.САЙН МЕНТОРЫН ШИНЖ
Менторын харилцаанаас үр дүн гарах нь чухал. Ментор хийх, менторлуулахад 2 талаас хичээл зүтгэл гаргах хэрэгтэй. Мөн энэ үйл ажиллагаанд хариуцлагатай байдал хамгаас чухал. Та дараах шинжүүдийг агуулсан ментор хайгаарай. |
| Зургийг crosswalk.com сайтаас авав |
Нээлттэй, чөлөөт харилцааг эрхэмлэдэг байх. Та ментортойгоо тогтсон өдөр, цагт уулзаж, харилцан ярилцахаас гадна бусад үед гэнэтийн асуудал тулгарахад, шаардлагатай тохиолдолд ямар ч байдлаар холбогдоход тэрээр боломжийн хугацаанд таны утсанд хариулдаг байх, мэйл болон мессэж бичдэг нэгэн байх хэрэгтэй юм.
Хариуцлагатай байх. Менторшип нь /та 2-ын харилцаа/ ойрын харилцаа байх ёстой. Талууд бие биенийхээ өмнө хүлээсэн үүргээ биелүүлж, бие биедээ туслахад, ментор хүн энэхүү харилцаанд өөрийгөө чухал нөлөөтэй болохоо ойлгож, ухамсарласан байх ёстой. Жишээ нь, тэр эхлээд мэдээж таны авьяас чадвар, хичээл зүтгэлийг олж харсан байх хэрэгтэй, товлосон цагтаа уулзаж, зөвлөдөг байх, уулзалт бүрийг үр дүнтэй байлгахын тулд тантай ярилцах сэдвээ урьдаас бэлтгэж, тэр сэдвээр танд хэрэгтэй зөвлөгөөг өгдөг байх зэрэг хариуцлагаа ухамсарласан нэгэн байх хэрэгтэй юм.
Сонсох чадварт суралцсан байх. Талууд харилцан ярилцах үеэр сонсож буй тал нь ихэнх тохиолдолд дотроо хэлэх хариултаа бэлтгэж, бодож байдаг байна. Энэ үед өөртэй нь ярьж буй этгээдийн яриаг дутуу сонссоноос болоод хариулахдаа буруу зөрүү ярьдаг, хэлсэн зүйлийг нь давтах явдал гардаг байна. Хэрэв таны ментор сонсох чадварт суралцсан байвал таны ярианд анхаарал хандуулж, хариулахаасаа өмнө ярьсан зүйлээс тань нэмэлт асуулт асууж, тодруулах шинж тэмдэг ажиглагдах юм.
Обьектив байх. Менторшипээр дамжуулан мэргэжлийн ур чадвараа сайжруулах нь таны хувьд сайхан хэрэг ч, нөгөө талаас менторын хувьд асуудалд бодитой хандах ур чадвар та 2-ын харилцаанд чухал нөлөөтэй байна. Менторшипийн харилцаа таныг сайн ажиллаад байвал магтах, муу ажиллаж байвал загнах тухай биш юм. Менторшип ерөөсөө таны ажил/хувийн амьдралруу тэр чигтээ обьективч байдлаар хандсан байвал зохино.
Чин сэтгэлээсээ байх. Таны ментор өсөлт хөгжилтөнд тань чин сэтгэлээсээ хандаж, зөвлөдөг байх хэрэгтэй. Дээр дурдсанчлан, менторшип бол 2 талын харилцаа тул талуудын ажил хэргийн болон хувийн амьдрал ойртож, нэг нэгнээсээ суралцах үйл явц явагдана гэсэн үг. Ийм харилцааг бий болгохын тулд 2 тал хоорондоо чин сэтгэлээсээ харилцаж байх хэрэгтэй болно. Менторшипийн харилцааг зузааруулахад/сайжруулахад туслах хүчин зүйлс нь жишээ нь, та хоёр бие биенийхээ таньдаг хүмүүстэй нөхөрлөдөг байж болно, ижил хоббитой байж болно, үгүй ядаж л хоёулаа хуулийн сургуульд суралцсан байгаа шүү дээ. Ямартай ч таны ментор танд зөвлөх, зааварлах зэрэг үйлдэлдээ хоёргүй сэтгэлээр гэдэг шиг чин сэтгэлээсээ ханддаг байх хэрэгтэй юм.
Үлгэр жишээ нэгэн байх. Туршлагаас илүү багш гэж үгүй билээ. Хэрэв та тавьсан зорилгынхоо хойноос явж байгаа бол тэрхүү зорилгод тань нийцэх, зөв хүнийг сонгох хэрэгтэй. Жишээ нь, та эрх зүйчийн хувьд хүмүүстэй харилцах харилцаагаа сайжруулахаар зорьж буй бол тэрхүү ур чадварт суралцаж, эзэмшсэн хуульчийг ментороороо сонгоорой.
МЕНТОРЫН ӨМНӨ ХҮЛЭЭХ ТАНЫ ҮҮРЭГ
Сая ментор гэж ямар хүн байх талаар бичсэн бол одоо та менторынхоо өмнө ямар хүн байх ёстой талаар бичие.Юуг өөрчилөхөө мэддэг бай. Таны ментор далдыг хардаг далай лам биш тул та өөрийнхөө ямар тал дээр тусламж зөвлөгөө авч, өөрийгөө хөгжүүлмээр байна, түүнийгээ мэддэг бай.
Юу хэрэгтэй болохоо ментортоо хэлж бай. Өмнө дурдсан өөрийнхөө өөрчилөхийг хүссэн, сайжруулахыг хүссэн талаа та ментортоо гаргаж хэлэх хүртэл тэрээр таныг үнэхээр сайн боловсон хүчин болохыг хүсч буйг мэдэхгүй шүү дээ. Тусламж, ярилцах зүйл гарах л юм бол түүнтэй энэ талаар нээлттэй ярилцдаг байх хэрэгтэй юм шүү.
Хэт мэдрэмтгий байх хэрэггүй. Асуудалд бодитой хандах чадвартай ментор танд хэрэгтэй байсан шиг, тэдний танд гаргасан хариу үйлдэл, санаа бодолд хэт мэдрэг хандах хэрэггүй. Зарим үед ментор тань таныг муу хэлж, шүүмжлэх аргаа олж ядаад байгаа мэт санагдаж магадгүй. Уг нь таныг өсч хөгжих хэрэгтэй болохыг л хэлээд буй хэрэг, ийм байдлаас болоод танд өгсөн үнэхээр хэрэгтэй зөвлөгөөг нь тоохгүй орхиж болохгүй. Түүний хэлсэн зүйлсийг авах, гээхийн ухаанаар хүлээж ав. Бас хэлсэн болгоноор нь явах гээд гүйгээд байх хэрэггүй. Эцсийн эцэст, бүх зүйл таны өөрийн гаргасан шийдвэрээс л хамаарна.
Тэдний цагт хүндэтгэлтэй ханд. Таны ментор танд тусгайлан зориулж, цаг зав гаргаж байгаа. Хэрэв та 2 уулзах тогтмол цаг тохирсон бол та яг тэр цагтаа очдог байгаарай. Бас тухайн үед ярих зүйлсээ бэлтгэсэн байхаа мартаж болохгүй. Уулзалт цагтаа эхлээд, цагтаа дуусах ёстой, товлосон цагаас илүү хугацаагаар түүнийг уях хэрэггүй. Нэмж хэлэхэд, хуульч болох замд тань гарч ирсэн жижиг асуудал бүрт түүнээс туслалцаа эрэх шаардлагагүй юм. Жишээ нь баримт бичиг хэрхэн боловсруулах вэ гэдгээс илүү хэцүү үйлчлүүлэгч нартай хэрхэн зөв харилцах туршлагынх нь талаар та асууж болох юм. Баримт боловсруулах зааварчилгаа, хичээлийг та өөрөө олж мэдэх хэрэгтэй.
Хариуцлагатай байх. Ментортой болно гэдэг нь түүний зөвлөснөөр танд гарах өөрчлөлт, хийх алхам бүрт хариуцах хүнтэй болно гэсэн үг. Таныг тавьсан зорилгодоо хүрэх хүртэл замд тэд таныг хөтөлж, нэг ёсондоо хариуцдаг. Нөгөө талаас та ч мөн үүнийг ухамсарлан, нөгөө талдаа хүндэтгэлтэй байх үүднээс менторшипт хариуцлагатай хандах ёстой. Та менторынхоо хэлсэн зөвлөгөөг нээлттэй хүлээн авч, санал болгосон зүйлийг нь хэрэгжүүлж байгаарай.
Талархлаа илэрхийлж байх. Таны ментор танд нэг үнэтэй зүйлээ зарцуулж байгаа, тэр бол цаг юм. Хуульч, эрх зүйчийн хувьд цаг ямар үнэтэй болохыг та гадарлаж байгаа байх. Иймд тэдэнд талархлаа илэрхийлж байгаарай. Таны ментор тантай цаг нөхцөөх албагүй, та түүнээс өөртэйгөө хамт байхыг шаардаж болохгүй, ментор танд сайн дураараа туслалцаа үзүүлж байгаа гэдгийг сана.
ДҮГНЭЛТ
Менторшип таны амьдралыг өөрчилж болно. Менторшип таныг сайн хуульч болоход тусална. Мөн таныг асуудал шийдвэрлэх арга зүйд суралцуулна. Ментор сонгохдоо, та дээр дурдсан шинжүүдийг агуулсан нэгнийг, бас энэхүү харилцаанд ач холбогдол өгч, цаг зарцуулах боломжтой нэгнийг сонгоорой.Эх сурвалж: Robin Bull, Lawyerist
Мэдээний эх зургийг Tumisu, Pixabay
Comments