Манайхан “Үнэгүй юм бол үнэгүй л байдаг” гэж хэлдэг. Тэгэхээр энэ үгийн зарчмаар бодоод үзвэл үнэ төлбөргүй хууль зүйн зөвлөгөө өгч буй хэн нэгэн танд буруу мэдээлэл өгч, худал хэлж болох нь ээ? Гэвч яг ч тийм биш юм. Эхлээд та нөгөө хүнээ таних хэрэгтэй. Бас өөрөө ч энэ талаар мэдээлэлтэй байх хэрэгтэй. Танд зөвлөгөө өгч буй этгээд албан ёсны хуульч буюу хуульчийн мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөлтэй, Монголын хуульчдын холбоонд гишүүнчлэлтэй, Улсын дээд шүүхэд бүртгэлтэй бол үнэхээр асуудал алга. Тэдгээр нөхөд маань Хуульчийн тангараг өргөж, хуулийн өмнө хүлээсэн үүрэг, баримтлах зарчимтай байдаг. Мөн даатгалд давхар даатгуулсан байдаг тул хариуцсан үйлчлүүлэгчдээ хохирол учруулсан тохиолдолд нөхөн төлбөр гаргаж өгөх боломжтой байдаг юм. Ийм байхад тэд ёс зүйгүй авирлаж, танд үнэ төлбөргүй зөвлөгөө өгч байна, өмгөөллийн үйлчилгээ үзүүлж байна хэмээн дургүйд хүчгүй байна гэж үү?
Гэхдээ хүсэхээр хясна гэж, төрийн ч бай, хувийн ч бай, хувь хүн ч бай юу гээд л туслалцаа хүссэн хүн бүрт үнэгүй үйлчилнэ гээд зогсоод байж байх уу. Хууль зүйн үндэсний хүрээлэн, Монголын Хуульчдын холбоо, Дүүргүүдийн ЗДТГ, Хуулийн сургуулиудын дэргэдэх Хууль зүйн туслалцааны төв, Хуулийн фирмүүд, Төрийн бус байгууллагууд сайн дураараа жилд 1-2 удаа тусгай өдөрлөг зохион байгуулж, иргэдэд үнэ төлбөргүй хуулийн зөвлөгөө өгч үйлчилдэг харагддаг. Эндээс зарим нь үйл ажиллагаагаа байнгын шинжтэй явуулдаг. Түүнийг дараа нь дурсана.
Бас зарим албан бус шинжтэй байгууллагууд, утсаар, интернэтээр иргэдэд үнэ төлбөргүй зөвлөгөө өгч үйлчилж байна. Холбогдож буй хүмүүст чухам ямар нөхцөл тавьдаг юм, бүү мэд, бас зөвлөгөөг өгч буй хүмүүс нь жинхэнэ хуульч, өмгөөлөгч мөн биш нь эргэлзээтэй. Жишээ нь, 1900-1188, 1900-1933, 1900-2233 гээд тусгай дугаарууд байна шүү. Яахав жишээ нь, Гэрлэлтээ хэрхэн цуцлуулах вэ, Цуцлуулаад хүүхдээ хэн нь авч үлдэх вэ, Хүүхдийн тэтгэлгийг хэрхэн тогтоох вэ гэх мэт арай энгийн гэх юм уу асуудлуудыг эдгээр тусгай дугаарт холбогдоод асууж байж болох юм.
Мөн хуулийн сургуулиудын дэргэдэх Хууль зүйн клиник төвд очиж, зөвлөгөө мэдээлэл авах боломжтой. Эндээс хамгийн том төлөөлөл нь МУИС-ийн Хууль зүйн клиник сургалтын төв юм. Танд хуулийн оюутнууд, багш нарынхаа удирдлага дор хууль зүйн зөвлөгөөг амаар болон бичгээр өгөх; Гомдол, нэхэмжлэл, өргөдөл, хүсэлт зэрэг албан баримт бичгийг боловсруулах; Өмгөөлөгч хөлсөлж авах боломжгүй байгаа тохиолдолд улсын өмгөөлөгч авах талаар зөвлөгөө, мэдээлэл өгч үйлчилдэг байна. Үйл ажиллагаа нь байнгын шинжтэй. Хаяг нь: МУИС-ийн Хичээлийн 3-р байр, Хууль зүйн сургууль гэнэ. Веб хаяг нь www.mongolianlaws.com
Та хуульчдын холбоонд хандах боломжтой. Монголын хуульчдын холбоо нь төлбөрийн чадваргүй иргэдэд “өмгөөллийн үйлчилгээ” үзүүлэх ажлыг зохион байгуулах чиг үүрэгтэй байгууллага. Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хуульд зааснаар, “Хууль зүйн туслалцаа хүсэгч нь эрүүл мэнд, төлбөрийн чадвар болон хүндэтгэн үзэх бусад шалтгаанаар өмгөөлөгчөө сонгон авч чадаагүй тохиолдолд хэрэг бүртгэгч, мөрдөн байцаагч, прокурор, шүүгч нь энэ тухай Хуульчдын холбоонд мэдэгдэн өмгөөлөгч томилуулах арга хэмжээ авна” гэсэн. Эндээс байдал арай хүндэрч байгааг анзаарч байгаа байх. Бүр шүүх, цагдаа болоод, та өмгөөлүүлэх эрхээр хангагдах боломжгүй үед гэсэн үг шүү. Тэрнээс хэдэн зүйл асуухын төлөө тус холбоонд хандана гэсэн үг биш байх нь.
Одоо бүр хүндэрнэ. Хэрэв та гэмт хэрэгт холбогдож, яллагдагчаар татагдсан бол улсын өмгөөлөгч үнэ төлбөргүй авах эрхтэй. Улсын өмгөөлөгч нь мэргэшлийн сонгон шалгаруулалтанд орж тэнцсэн, үйлчлүүлэгчийнхээ эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг бүрэн тууштай хамгаалах чиг үүрэгтэй, Хууль зүйн туслалцааны төвийн хуульч байх учраас муу, чадвар муутай нэгэн биш болох нь ойлгогдоно. Гэхдээ та түүний туслалцааг үнэ төлбөргүй авахад “төлбөрийн чадваргүй” яллагдагч буюу иргэн байх хэрэгтэй болно. Төлбөргүй чадваргүй гэдэг нь “Үндэсний статистикийн хороо болон нийгмийн халамжийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагын хамтран баталсан аргачлалын дагуу өрхийн мэдээллийн нэгдсэн санд орсон, амжиргааны түвшин нь тухайн үеийн ядуурлын шугамаас доогуур өрхийн гишүүн” ажээ. Хэрэв та дээрх шаардлагыг хангаж байна хэмээн үзвэл,
- Хууль зүйн туслалцаа хүссэн өргөдөл
- Оршин суугаа дүүргийн Нийгмийн халамж, үйлчилгээний хэлтсээс Өрхийн мэдээллийн нэгдсэн сангийн аль бүлгийн өрхөд хамаарч байгаа тухай тодорхойлолт, эсвэл Өрхийн мэдээллийн нэгдсэн санд хамрагдаагүй тухай тодорхойлолт
- Иргэний цахим үнэмлэхний хуулбар тус бүрийг бүрдүүлж, Хууль зүйн туслалцааны төвд хандах хэрэгтэй. Харилцах утас нь 7000-4030. Энэхүү харилцааг УИХ-аас 2013 онд баталсан “Төлбөрийн чадваргүй яллагдагчид үзүүлэх хууль зүйн туслалцааны тухай” хуулиар зохицуулсан байна.
Comments